Deze winter presenteert 𝕒𝕣𝕘𝕠𝕤 Oriana, de eerste Belgische solotentoonstelling van de Puerto Ricaanse kunstenares Beatriz Santiago Muñoz. Het betreft een audiovisuele installatie die door middel van meerdere schermen opgesteld staat in het hele ⓐⓡⓖⓞⓢ-gebouw.

Oriana is gebaseerd op de roman Les Guérillères uit 1969 van de feministische auteur Monique Wittig. In haar experimentele tekst kant ze zich tegen heteronormatieve genderrollen met behulp van een nieuwe grammatica, waarmee ze vraagtekens plaatst bij conventionele binaire tegenstellingen.

Met haar vrije en procedurele herinterpretatie van Les Guérillères zet Santiago Muñoz de opmerkelijke taalkundige vondsten van Wittig om in een al even onconventionele filmische structuur. In het werk wordt een groep militante feministen (hoofdzakelijk naaste medewerkers en kennissen van Santiago Muñoz) uitgenodigd om een door de kunstenares ontworpen, ongedefinieerde ruimtetijd te bevolken.

Oriana zit vol mysterieuze ontmoetingen en ontvouwt zich door bossen, grotten, rivieren en de ruïnes van industriële en koloniale structuren. Via gejaagde choreografische intermezzo’s en geluidloze rituelen wordt in deze complexe audiovisuele ervaring een wereld van perceptuele vervormingen en collectieve processen in kaart gebracht. Alledaagse voorwerpen veranderen in ondefinieerbare aanvalswapens, en voorouderlijke geesten en recent overledenen verspreiden zich op spookachtige wijze in de filmische ruimte.

In de ongewone verhaallijnen van Oriana vloeien die ongelijksoortige elementen samen, waardoor de abstracte, hybride personages tastbaar worden. De verhaallijnen worden nog versterkt door de originele soundtrack van de Braziliaanse postpunkband Rakta. Maar ze resoneren ook met de bijzondere modernistische en industriële architectuur van het 𝓪𝓻𝓰𝓸𝓼-gebouw en de grafische ingrepen van de Brusselse studio D-E-A-L aan de voorgevel en in de lobby van 𝚊𝚛𝚐𝚘𝚜, die fungeren als mogelijke toegangswegen tot Santiago Muñoz’ overvloed aan beelden en geluiden.

Beatriz Santiago Muñoz ontwerpt haar films en video’s al schrijvend, maar ook via toevallige ontmoetingen en gestructureerde improvisatie met niet-professionele acteurs. Gebruikmakend van etnografische technieken verdiept de kunstenares zich in lokale geschiedenissen en inheemse mythologieën, met als resultaat gelaagde filmische interventies waarin het documentaire samengaat met fictie en vertelkunst. Voor Santiago Muñoz is de camera een instrument dat bemiddelt tussen wie voor en achter de lens staan. De wederzijdse erkenning van elkaars aanwezigheid is dus het uitgangspunt voor het leggen van cruciale audiovisuele verbanden, die de conceptuele basis van haar werk vormen.

In Oriana worden deze complexe verbanden nog versterkt door de ingewikkelde structuur van het werk. Zo transformeert Beatriz Santiago Muñoz op overtuigende wijze Wittigs radicale literaire universum tot stimulerende audiovisuele ontmoetingen, waarbij ze de toeschouwers bejegent als subjecten die voortdurend veranderen.

Lees de brochure en het interview met Beatriz Santiago Muñoz

De curators van Beatriz Santiago Muñoz: Oriana zijn Fernanda Brenner en Niels Van Tomme. Het is een samenwerking tussen ⒜⒭⒢⒪⒮ en Pivô in São Paulo (Brazilië). Met promotionele steun van het Brussels Independent Film Festival.